Als we Friesland écht op de kaart willen zetten als duurzame en circulaire topbestemming, dan doen we dat samen. Met lef, met visie en met concrete stappen. Dit najaar kun je aan de slag met veel verschillende onderdelen van toekomstbestendig ondernemen. Wij geloven dat er voor elke ondernemer wel een nieuwe stap is!
Op maandag 29 september vond er een inspirerende middag plaats als aftrap van dit najaar. De bijeenkomst vond plaats in de Kanselarij in Leeuwarden voor alle ondernemers en partners binnen de Friese gastvrijheidssector. Tijdens deze sessie maakte zij kennis met de workshopreeksen en andere mogelijkheden waar je dit najaar mee aan de slag kan. Het programma is ontwikkeld voor ondernemers, in samenwerking met partners die duurzaamheid, innovatie en verbinding centraal stellen: Toerisme Alliantie Friesland, MerkFryslân, Firda, Gastvrij Fryslân, Interregproject Waddenvisie, Gemeente Tytsjerkeradiel en de Rabobank.
Ben je geïnteresseerd in de mogelijkheden die dit najaar volgen? Schrijf je dan in op de onderstaande lijst zodat we je op de hoogte kunnen houden.
De wereld verandert. Toeristen én bewoners verwachten steeds vaker dat bedrijven bewust omgaan met energie, voedsel, afval en natuur. Juist in Friesland, waar ruimte, landschap en erfgoed ons onderscheidend maken, ligt er een unieke kans om koploper te zijn. Maar hoe vertaal je dat naar de praktijk van je onderneming? Wij laten het je zien. We hebben geprobeerd het aanbod zo gevarieerd mogelijk te maken zodat er voor elke ondernemer een nieuwe stap bij zit.
Begeleidingstraject Green Key/ Blauwe Vlag
Green Key en Blauwe Vlag zijn officiële keurmerken voor duurzame bedrijven in de recreatie- en vrijetijdssector. Dit certificaat helpt bedrijven om structureel duurzamer te werken en biedt voordelen op het gebied van imago, kostenbesparing en marktpositie. Tijdens de bijeenkomst Toekomstbestendig Ondernemen in Friesland gaf Robin van Milligen een wervingspresentatie, die je hier kunt vinden.
In samenwerking met Interreg Project Waddenvisie, Stichting KMVK en Green Leisure group organiseren we dit jaar weer een begeleidingstraject om het certificeringsproces makkelijker en overzichtelijk te maken voor een ondernemer. We merken dat ondernemers het fijn vinden om een stok achter de deur te hebben, en ook om inspiratie en tips met elkaar te delen tijdens deze sessies. De kick-off van het begeleidingstraject zal plaatsvinden op 29 oktober 2025 in de Kanselarij in Leeuwarden. Voor meer informatie over het traject kun je terecht op de projectpagina via de onderstaande knop.
Green Key/ Blauwe Vlag Begeleidingstraject 2025-2026
Meer lezen over wat je kan verwachten tijdens dit traject? Vorig jaar hebben we verslag gedaan van het traject op deze blog.
Eerste Stappen Richting Circulair Ondernemen
Tijdens de bijeenkomst Toekomstbestendig Ondernemen in Friesland verzorgde Hanneke Schmeink van Wad Gaat Om een presentatie over de kansen van circulair ondernemen binnen de gastvrijheidssector. Haar boodschap richtte zich op de noodzaak om van een lineair systeem, waarin waarde vaak verloren gaat, over te stappen naar een circulaire economie waarin materialen hoogwaardig worden hergebruikt, energie uit hernieuwbare bronnen komt en biodiversiteit en sociale inclusiviteit worden versterkt.
Ondernemers werden aangemoedigd om in kleine, haalbare stappen te beginnen, zoals het verminderen van single-use plastics, het slim opvangen van regenwater of het terugdringen van keukenafval. Daarmee kunnen zij niet alleen hun ecologische voetafdruk verkleinen, maar ook inspelen op de groeiende vraag van gasten naar duurzame oplossingen. In haar presentatie zijn talloze voorbeelden te vinden (zowel klein als groot) die jij kunt toepassen op jouw onderneming.
Je kunt de presentatie hier nogmaals bekijken en ook het werkblad is beschikbaar. Voor nog meer diepgang kun je terecht op de website van Circulair Gastvrij.
Biodiversiteit voor Jouw Doelgroep
Tijdende de bijeenkomst Toekomstbestendig Ondernemen in Friesland presenteerde Annemarijne van der Meulen van DonkerGroen ‘Voor wie doe je het eigenlijk?’. Haar boodshap draait om natuurinclusief ondernemen in de recreatiesector, waarbij aandacht voor biodiversiteit, klimaatadaptatie en natuurbeleving centraal staat.
Ondernemers worden aangemoedigd om “onbetaalde gasten” zoals planten en dieren welkom te heten door te voorzien in basisbehoeften als voedsel, veiligheid en vocht, wat zowel de natuur als de gastbeleving ten goede komt. Aan de hand van voorbeelden zoals wadi-ontwerpen en een stappenplan voor een minicamping wordt getoond hoe ondernemers met relatief eenvoudige en betaalbare maatregelen natuur kunnen integreren en tegelijkertijd hun bedrijf aantrekkelijker en toekomstbestendiger maken. Je kunt de presentatie hier nogmaals bekijken.
Annemarijne geeft ondernemers ook één op één advies. Je kunt contact met haar opnemen via Annemarijne.vanderMeulen@donkerdesign.com.
Lokaal, Duurzaam en Verrassend Anders
Ben jij werkzaam in de Friese horeca of gastvrijheidssector in de bediening en/of keuken en wil je je verder ontwikkelen in duurzaam en lokaal ondernemen? Meld je dan nu aan voor deze exclusieve masterclass op 4 november 2025!
Ontdek samen met Geert-Jan Vaartjes, eigenaar van Proeflokaal Oan Tafel en Grand Café JAN!, en gastvrouw Jeska van der Wal hoe je als horecaondernemer of gastvrijheidsprofessional meer kunt halen uit lokale samenwerking, op een manier die duurzaam én onderscheidend is. Gastvrij Fryslân laat je zien hoe je met lokale leveranciers niet alleen efficiënter kunt inkopen, maar ook unieke producten kunt aanbieden die je verhaal versterken. Denk aan korte ketens, herkenbare herkomst en een sterk regionaal karakter op je menukaart.
Opgeven kan voor 21 oktober op de website van Gastvrij Fryslân, via de onderstaande knop:
Masterclass: Lokaal, Duurzaam en Verrassend Anders
De Kliko cash challenge
Tijdens de bijeenkomst Toekomstbestendig Ondernemen in Friesland presenteerde Jacqueline Hofstede van Ynova de Kliko Cash Challenge, een initiatief om voedselverspilling in de horeca terug te dringen en ondernemers toekomstbestendiger te maken. Haar boodschap benadrukte dat verspilling niet alleen een milieuprobleem is, maar ook direct geld kost. Door inzicht te krijgen in wat er in de keuken, op het bord of in de voorraad wordt weggegooid, kunnen bedrijven hun kosten verlagen, hun omzet vergroten en hun duurzame imago versterken. De Kliko Cash Challenge start officieel op 12 november bij De Pleats. Voor meer informatie kun je terecht op de projectpagina via de onderstaande knop. Voor de presentatie klik je hier.
Waarom woorden ertoe doen!
Tijdens de bijeenkomst Toekomstbestendig Ondernemen in Friesland werd de keynote verzorgd door klimaatpsychologe Vivian Nijholt van Stichting KlimaatGesprekken. De keynote richtte zich op de vraag hoe klimaatvriendelijke keuzes vanzelfsprekend kunnen worden gemaakt. Uitgangspunt is dat gedrag vooral wordt bepaald door context, waarbij motivatie, capaciteit en omgeving samenkomen in het COM-B model. Duurzame opties moeten zo veel mogelijk de standaard worden, ondersteund door beleid, praktische voorzieningen en inspirerende verhalen.
Een centrale rol is weggelegd voor het gesprek: door te luisteren, waarden en emoties te benoemen en weerstand te accepteren, kunnen intrinsieke motivaties worden aangesproken en sociale normen veranderen. Daarmee helpt het gesprek psychologische barrières zoals schuldgevoel, ontkenning en technofix-optimisme te doorbreken. Vivian benadrukte dat kennis alleen niet genoeg is om mensen in beweging te brengen; blijvende gedragsverandering ontstaat pas wanneer willen, kunnen en omgeving samenkomen, met de kans op een kantelpunt zodra 15 tot 25 procent van de samenleving duurzame keuzes vanzelfsprekend vindt. Je kunt hier de presentatie nog eens bekijken.
Workshop
Na afloop van de keynote gaf Vivian ook een verdiepende workshop. Die presentatie bekijk je hier.
Vervolg
Dit najaar volgen er 2 gratis workshops voor ondernemers met het thema Klimaatpsychologie & Duurzaam Handelingsperspectief. De data worden bepaald in overleg met de enthousiastelingen! Opgeven kan via jannie@merkfryslan.nl. Voor meer informatie over deze workshops klik je op de knop hier onder.
Workshops Klimaatpsychologie & Duurzaam Handelingsperspectief
En meer….
Tijdens de inspiratiemarkt op 29 september lieten nog meer organisaties hun initiatieven zien om jou een nieuwe stap richting toekomstbestendig ondernemen te laten zetten.
Wad Gaat Om
Wad Gaat Om is een vierjarig programma dat inzet op het verminderen van plasticvervuiling via preventie, opruimen, circulaire oplossingen en gedragsverandering in de waddenregio; kust en eilanden. Vanuit dit programma wordt een werksessie georganiseerd: Op weg naar een circulair plasticvrij interieur en inrichting in de gastvrijheidssector. Hoe ziet een plasticvrije of circulaire inrichting en interieur eruit? Wat zijn praktische alternatieven? Welke circulaire ketens en ontwerpprincipes kunnen we toepassen? En hoe kunnen we met elkaar hierin stappen zetten? Hier lees je meer over deze workshop.
GreenDragons
Je werkt aan een waardevol initiatief waar de toekomst van de wereld bij gebaat is, maar je loopt vast op de verdere realisatie? Een oerwoud aan regels, methoden, routes en procedures. Je wilt maar één ding: je initiatief laten groeien! Door het formulier op de website van GreenDragons in te vullen kunnen zij je uitnodigen voor een pitchgesprek. De eerstvolgende middag organiseren ze weer op 24 november en er zijn nog twee plekken beschikbaar. Je krijgt dan 15 minuten om in een ‘GreenDragons Den setting’ minimaal vijf experts te enthousiasmeren. Lukt je dat, dan kun je samen met 2 adviseurs aan de slag om van jouw idee een wereldproject te maken! De GreenDragons doen dat als vrijwilliger belangeloos. Interesse? Ga dan naar https://greendragons.nl/ik-heb-een-groen-idee/ en meld je aan!
Adviesvoucherregeling
Wil jij als Friese ondernemer of energie-initiatief samen met een expert werken aan innovatie en verduurzaming? Met de Adviesvoucherregeling krijg je subsidie voor deskundig advies op juridisch, financieel, technisch of strategisch gebied. Dit helpt je om jouw producten, diensten, processen of businessmodel te vernieuwen en verduurzamen. Voor meer informatie kun je terecht op de website van SNN of bij onze collega Joost Poutsma van Ynbusiness via joostpoutsma@ynbusiness.nl